ဆရာၾကီး ေရႊဥေဒါင္း၏ ဒိေ႒ဒိ႒မတၱံ လက္ေတြ ့က်င့္စဥ္ (၆)
မေနာ၀ိညာဥ္ စိတ္
ဒုတိယအခ်က္၌ အတြင္းႏွင့္ အၿပင္ တိုက္ခတ္မႈေၾကာင့္ (အာယတနသေဘာ) ၿဖစ္ေပၚလာသည့္ အသိစိတ္ကေလးမွ်သာ ၿဖစ္သည္ဟု ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ကြင္းကြင္းကြက္ကြက္ သိၿမင္လာပါေတာ့သည္။ ယခင္က ထင္မွတ္ခဲ့သည္မွာကား (အသိ) စိတ္သည္ မိမိ၏ ကိုယ္အတြင္း၌ အခါခပ္သိမ္း အၿမဲတေစ တည္လ်က္ရွိသည္ဟုထင္ခဲ့၏ ။ ယခုေသာ္ တိုက္ခတ္မႈၿဖစ္ေပၚလာေသာ ( ၀ိညာဥ္ ) အသိစိတ္ကေလးေတြ တစ္ခုၿပီး တစ္ခု ၿဖစ္ခ်ည္ပ်က္ခ်ည္ ေနၾကသည္ ဟု ၿမင္ကာ၊ သိတတ္ေသာ ‘‘မေနာဓာတ္ ’’ သည္ ကိုယ္တြင္း၌ အၿမဲတေစရွိေနၿခင္း ကားမွန္ပါ၏ ။ သို ့ေသာ္ အာရုံႏွင့္ တိုက္ခတ္ေသာအခါမွ ( အေၾကာင္းဆုံဆည္း၍ ) ၿဖစ္ေပၚလာေသာ အသိစိတ္ကေလးဟူ၍ ဆိုလိုၿခင္း ၿဖစ္ပါသည္။ စာထဲ၌ ေဖာ္ၿပထား၍ နားလည္ၿခင္းႏွင့္ ကိုယ္တိုင္ေစာင့္ၾကည့္၍ သေဘာေပါက္လာၿခင္းတို ့သည္ ၾကီးစြာေသာ ၿခားနားၿခင္း ရွိပါသည္။ ထိုအခါမွ မေနာဓာတ္ႏွင့္ ( ၀ိညာဥ္ ) အသိစိတ္၏ ၿခားနားၿခင္းကို ပိုင္းပိုင္းၿခားၿခားၾကီး သေဘာေပါက္လာပါေတာ့သည္။
သေဘာေပါက္ပုံ တစ္မ်ိဳး
ထုိကဲ့သို ့ သေဘာေပါက္လာၿခင္းအတြက္ေၾကာင့္ မည္ကဲ့သို ့ ထူးၿခားသြားၿခင္းကို ဥပမာေဆာင္၍ ေဖာ္ၿပပါဦးမည္။
ယခင္က ထင္မွတ္ခဲ့ပုံမွာ ‘‘ ငါ၌ မယားရွိ၏ ။ သားသမီးရွိ၏ ။ ဤပစၥည္း ထိုပစၥည္းရွိ၏ ။ ၎တို ့
မေသဆုံးသမွ် ကာလပတ္လုံး၊ သို ့မစဟုတ္ မေပ်ာက္ပ်က္သမွ် ကာလပတ္လုံး ငါ့အဖို ့ အၿမဲတေစ ရွိေန၏ ’’ ဟူ၍ မွတ္ထင္ခဲ့မိသည္။ ယခုေသာ္ကား ငါ၏ မေနာဓာတ္၌ အာရုံအၿဖစ္ႏွင့္ ထင္လာခိုက္သာလွ်င္၎တို ့ေခတၱခဏ ရွိလိုက္ၾကသည္။ ၿပီးေနာက္ ခ်ဳပ္ေပ်ာက္ သြားၾကသည္ဟု သေဘာေပါက္လာသည္ ။ ဆိုလိုရင္းမွာ
ဓာတ္ပုံရုိက္ကူးထားေသာ အရုပ္ကား၏ ရွိၿခင္း မ်ိဳးမဟုတ္ ။ မွန္ေပၚတြင္ အေၾကာင္းတိုက္ဆိုင္၍ ထင္ေပၚလာသည့္ ‘‘ အရိပ္ ’’ ၏ ရွိၿခင္းမ်ိဳးမွ်သာ ၿဖစ္သည္ဟု သေဘာေပါက္လာသည္ ဟူလို။
ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ကြ်ႏု္ပ္ပိုင္ဆိုင္သည္ဆိုေသာ ပစၥည္းဟူသမွ် အေပၚတြင္ တြယ္တာမႈ အပုံၾကီး ေလ်ာ့ပါးသြားခဲ့ၿပီ။ တြယ္တာမႈ ၿဖစ္ေပၚလာမိလွ်င္လည္း အထက္ပါ အၿခင္းအရာကို ဆင္ၿခင္ သုံးသပ္လိုက္သည္ႏွင့္ တစ္ၿပိဳင္နက္ ‘‘ ေရ ’’ ၿဖစ္၍ ေလွ်ာဆင္းသြားေလေတာ့သည္။
အာရုံၿပဳမွ ရွိၿခင္း
ရွင္းပါဦးအံ့။ လူတစ္ေယာက္သည္ ေငြထုပ္ကို ၿမဳပ္ႏွံထားရာ ၿမဳပ္ႏွံထားမိသည့္ အၿဖစ္ကို လုံး၀ သတိေမ့ေန မိသည္ ဆိုအံ့။ ေငြထုပ္သည္ ၿမဳပ္ႏွံထားေသာေနရာ၌ ရွိေနေသာ္လည္း ထိုသူ ့အဖို ့၌ ေငြထုပ္ မရွိေတာ့ေခ်။
တဖန္ ထိုသူၿမဳပ္ႏွံထားေသာ ေငြထုပ္ကို တစ္စုံတစ္ေယာက္ေသာသူက တိတ္တဆိတ္ တူးေဖာ္၍ ယူသြားရာ၊ ထိုသူကမူ ထိုအေၾကာင္းကို မသိေသာေၾကာင့္ သူ ့မွာ ေငြထုပ္ရွိသည္ဟူ၍ပင္ မွတ္ထင္လ်က္ ရွိေန၏ ။
ဤေနရာ၌ ရွိေနပါလ်က္ႏွင့္ မရွိပုံ၊ မရွိပါဘဲလ်က္ႏွင့္ ရွိသည္ထင္မွတ္ပုံမွာ ထင္ရွားရွိေလၿပီ။ ဆိုလိုရင္းမွာ အကယ္ရွိၿခင္း မရွိၿခင္းသည္ အေၾကာင္းမဟုတ္လွ။ စိတ္ထဲက ရွိေနသည္ထင္လွ်င္ ရွိဘိသကဲ့သို ့ေၾကာင့္ၾကမႈ ၿဖစ္ေန၍ လုံး၀သတိမရလွ်င္ မရွိသကဲ့သို ့ ေၾကာင့္ၾကမႈ ကင္းလ်က္ရွိသည္။ စင္စစ္ေသာ္ကား ေငြထုပ္ကို သတိရၿခင္း ဟူသည္မွာ ထိုသူ၏ မေနာ ( အၾကည္ ) ဓာတ္တြင္ အရိပ္ထင္လာၿခင္းမွ်ၿဖစ္ရာ ထိုအတြက္ ေၾကာင့္ၾကမႈ ၀င္လာ၏။ ၎အခိုက္အတန္ ့တြင္သာ ထိုလူ၌ ေငြထုပ္ရွိေန၏ ။ ေၿခေထာက္၌ ပုရြက္ဆိတ္ကိုက္၍ ကုန္းၾကည့္လိုက္သည္ႏွင့္ တစ္ၿပိဳင္နက္ အာရုံေၿပာင္းသြား၍ ေငြထုပ္ မရွိေတာ့ေခ်။
ဤသည္ကား ကြ်ႏု္ပ္ေတြ ့ရေသာ စိတ္သဘာ၀ တစ္ခုေပတည္း။ ကြ်ႏု္ပ္၏ ပစၥည္းမ်ားသည္ ကြ်ႏ္ုပ္အဖို ့ တစ္ၿပိဳင္တည္း အၿပြတ္လိုက္ ရွိေနၾကသည္မဟုတ္။ သတိရေသာ ၀တၳဳပစၥည္းသည္သာလွ်င္ အခိုက္အတန္ ့အရ တစ္လွည့္စီ ရွိေနၾကၿခင္း ၿဖစ္ေလမည္။ ငါ့ပစၥည္းေတြ ေပါမ်ားလွသည္ဟု ဘာမ်ားၾကြား၀ါစရာ ရွိပါသနည္း။ မေနာဓာတ္၌ အရိပ္ထင္လာခိုက္တြင္သာ ရွိသည္ဟု ထင္မွတ္မိၿခင္း မဟုတ္ပါေလာ။
ရင့္က်က္လာၿခင္း
တတိယအခ်က္၌ ( ဒိေ႒ဒိ႒မတံၱ ) ၾကားကာမတၱ၊ ၿမင္ကာမတၱ ထားၿခင္းအလုပ္၌ အေလ့အက်င့္ရ၍ ရင့္က်က္ လာေသာအခါ သေဘာေပါက္လာၿပန္သည္မွာကား ၾကားၿခင္း၊ ၿမင္ၿခင္း၊ နံၿခင္း စသည္တို ့သည္သာလွ်င္ တကယ္လက္ေတြ ့ ( actuality ) ၿဖစ္သည္။ အသံ တစ္ခုၾကားၿပီးသည့္ေနာက္ ‘‘ ငါ့ကို ဆဲေရးၿခင္းၿဖစ္သည္။ တယ္မုိက္တဲ့လူပဲ’’ စသည္ၿဖင့္လိုက္၍ စဥ္းစားၿခင္းသည္ စိတ္ကူးသက္သက္မွ်သာ ၿဖစ္သည္။ ၾကားကာမတၱ၊ ၿမင္ကာမတၱ ၿဖင့္သာေနၿခင္းသည္ စဲြလမ္းၿခင္း၊ တပ္မက္ၿခင္း၊ တုန္လႈပ္ေခ်ာက္ခ်ားၿခင္းကင္း၍ အလြန္တရာ
ၿငိမ္းခ်မ္းပါေပသည္တကား ဟူ၍ သေဘာေပါက္လာေတာ့သည္။
ဤတြင္ ဒြါရႏွင့္ တိုက္ခိုက္ၿခင္းသည္သာလွ်င္ မလႊဲမေရွာင္ႏိုင္ေသာ အၿခင္းအရာၿဖစ္၍ ဆက္လက္ၿပီး အရွည္ၾကီး စဥ္းစားၿခင္းသည္ စိတ္ကူးၿခင္း ( အိပ္မက္သဖြယ္ ) ရွိပါဘိေတာ့သည္ ဟု ထင္ၿမင္လာေတာ့သည္။
လူတစ္ေယာက္က မိမိအား ဆဲေရးေနေသာ္လည္း ‘‘ အသံ ’’ ဟုသိၿခင္းအၿဖစ္၌သာ ရပ္တန္ ့ထားႏိုင္ပါမူ၊ နာတတ္ ေသာစိတ္ ၿဖစ္ေပၚလာမည္ မဟုတ္ေခ်။ သို ့ေသာ္ တစ္ေလာကလုံးသည္ အရွည္ၾကီးလိုက္၍ စဥ္းစားမႈ (အိပ္မက္မက္မႈ)ေၾကာင့္ ခ်စ္ၿခင္း၊ မုန္းၿခင္း စေသာ အၿခင္းအရာမ်ား ၿဖစ္ေပၚ လ်က္ရွိသည္ဟု သိၿမင္လာေတာ့သည္။ ထိုအခါတြင္ ၾကားကာမတၱ၊ ၿမင္ကာမတၱၿဖင့္ အခ်ိန္အတန္ၾကာေအာင္ ေနႏိုင္ေသာအၿဖစ္သို ့ ေရာက္လာခဲ့ေလၿပီ။
သတိႏွင့္ သမၼာသတိ
ဤေနရာ၌ သတိႏွင့္ သမၼာသတိ ၿခားနားပုံကို ရွင္းၿပလို၏ ။ လမ္းေလွ်ာက္သြားရာ၌ ခါးပိုက္ႏိႈက္မခံရေအာင္၊ ခလုတ္မတိုက္မိေအာင္၊ ကားမတိုက္မိေအာင္ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ေစာင့္ေရွာက္ၿခင္းသည္ ‘‘ သတိ ’’ မည္၏။ သို ့ေသာ္ ၎သတိသည္ မဂၢင္ရွစ္ပါးထဲမွ သတိမဟုတ္ေခ်။ မဂၢင္ထိုက္ေသာ သတိဟူသည္ကား မိမိ၏ နာမ္ရုပ္ကို ေစာင့္၍ၾကည့္ေသာ သတိၱမ်ိဳးၿဖစ္၏ ။ (ဤေနရာ၌ ၾကားကာမတၱ၊ ၿမင္ကာမတၱ ၿဖင့္သာ ေနႏိုင္ေအာင္ ေစာင့္ထိန္းထားေသာ သတိကို ဆိုလိုသည္ ) အေလ့အက်င့္ရ၍ ႏိုင္နင္းလာေသာအခါ မိမိ၏ စိတ္ကို အလိုမရွိအပ္ေသာ အာရုံမ်ိဳးတို ့၌ မေမ်ာမပါေစဘဲ၊ အက်ိဳးရွိေစမည့္ အာရုံမ်ိဳးတို ့၌သာ ထားႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ပိုင္ပိုင္ႏိုင္ႏိုင္ ၿဖစ္လာသည္။ ထိုေနာက္တြင္ကား ၾကားကာမတၱ၊ ၿမင္ကာမတၱၿဖင့္သာ ေနႏိုင္ေအာင္ အထူးတလည္ မၾကိဳးစားရေတာ့ဘဲ ထိုကဲ့သို ့ ေနရေသာ အၿဖစ္သာလွ်င္ ၿငိမ္းခ်မ္းသည္ဟု ၾကာေလ သေဘာက်ေလ ၿဖစ္လာေတာ့သည္။ ထိုအခါ၌ စိတ္သည္ ၿမင္ရုံၾကားရုံကေလးမ်ား အေပၚတြင္သာ တည္ၿငိမ္လ်က္ရွိရာ ထိုအၿခင္းအရာကို ‘‘ သမၼာသမာဓိ ’’ ဟူ၍ ကြ်ႏု္ပ္ နားလည္သည္။
စိတ္က ဖန္ဆင္းၿခင္း
၎အေၿခအေနသို ့ ေရာက္လာေသာအခါ၌ အၿပင္ပသို ့ မလိုက္ေတာ့ဘဲ အတြင္းဘက္သို ့သာ လွည့္ကာအာရုံၿပဳတတ္ေသာ အေလ့အက်င့္ ၿဖစ္ေပၚလာ၏ ။ ဥပမာ အသံတစ္ခု ၾကားလိုက္ရေသာအခါ ဘယ္ဆီမွလာေသာ အသံဟူ၍ ဂရုမၿပဳေတာ့ဘဲ မိမိအတြင္း၌ ( ေသာတ၀ိညာဥ္ ) ၾကားစိတ္ကေလး ၿဖစ္ေပၚလာသည္ဟူ၍ အမွတ္ၿပဳလိုက္ေတာ့သည္။ တိုး၍ ရင့္က်က္လာၿပန္ေသာအခါ ေလာကဟူသည္ တၿခား၌ ရွိၿခင္းမဟုတ္၊ မိမိအတြင္း၌သာ ၿဖစ္ခ်ည္ ပ်က္ခ်ည္ လုပ္ေနၿခင္း ၿဖစ္သည္ဟု ထင္ၿမင္လာေတာ့သည္။ စိတ္သည္ ေလာကကို ဖန္ဆင္းသည္ ဟူေသာ ဗုဒၶ၏ စကားေတာ္ မွန္ကန္လွၿခင္းကိုလည္း လိႈက္လိႈက္လွဲလွဲ သေဘာက်လာေတာ့သည္။ သေဘာက်ပုံမွာ ဤသို ့တည္း။
အခန္းတစ္ခန္းထဲ၌ လူေလးငါးေယာက္ ထိုင္လ်က္ရွိၾကသည္ ဆိုပါစို ့။ စကားမေၿပာဘဲ တိတ္ဆိတ္စြာ ၿငိမ္ေနခိုက္တြင္ တစ္ေယာက္သည္ သားကေလးေသဆုံးမႈကို စဥ္းစားမိ၍ ပူေလာင္လ်က္ရွိ၏။ ဒုတိယ တစ္ေယာက္သည္ ထီေပါက္၍ ၀ယ္ဖို ့ၿခမ္းဖို ့ စိတ္ကူးႏွင့္ ေပ်ာ္လ်က္ရွိ၏ ။ တတိယတစ္ေယာက္သည္ ေၾကြးပူ၍ စိတ္ညစ္လ်က္ ရွိ၏ ။ စတုတၳလူသည္ သားတစ္ေယာက္ ဘီေအေအာင္၍ ၀မ္းသာလ်က္ရွိ၏ ။
ဤလူေလးေယာက္တို ့သည္ ကိုယ့္ေလာကကို ကိုယ္ဖန္ဆင္းလ်က္ရွိၾကသည္ မဟုတ္ေလာ။ အမွန္မွာ ထိုလူေလးေယာက္လုံးသည္ တစ္ခန္းတည္းတြင္ တစ္ခ်ိန္တည္း အတူထိုင္လ်က္ရွိၾကေသာေၾကာင့္ အခန္းတြင္းရွိ စားပဲြ ကုလားထိုင္စေသာ အိမ္ေထာင္မႈပစၥည္းမ်ားကို အတူတူပင္ ၿမင္ႏိုင္ၾက၏ ။ လမ္းေပၚမွ ကားေမာင္းသံကိုလည္း အတူတူပင္ ၾကားၾက၏ ။ အေၾကာ္ဆိုင္မွ အေညုာ္နံ ့ကိုလည္း အတူတူပင္ နံၾက၏ ။ ေသာက္ေနၾကေသာ ေကာ္ဖီကိုလည္း အတူတူပင္ ခ်ိဳၾက၏။ ထိုင္ၾကေသာ ဆိုဖာမ်ား၏ ႏူးညံ့ၿခင္းကိုလည္း အတူတူပင္ ခံစားၾက၏ ။ သို ့ပါလ်က္ စိတ္ကူးတစ္မ်ိဳးစီရွိၾကသည့္အတြက္ေၾကာင့္ ပူသူကပူ၊ ၀မ္းသာသူက ၀မ္းသာ၊ စိတ္ညစ္သူကညစ္၊ ေပ်ာ္သူကေပ်ာ္ ၿဖစ္ၾကရၿခင္းမွာ ကိုယ့္ေလာကကို ကိုယ့္စိတ္က ဖန္ဆင္းၿခင္းပင္ မဟုတ္ပါေလာ။
အကယ္၍ ထိုလူေလးေယာက္ တုိ ့သည္ ၿမင္မႈ ၾကားမႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ပစၥဳန္ပၸန္တည့္တည့္ကိုသာ အာရုံၿပဳကာ ရႈၾကည့္ေနၾကမည္ ဆိုပါက စိတ္ကူးေလာကထဲတြင္ မေနဘဲ လက္ေတြ ့ေလာကထဲတြင္ အတူတူရွိေနၾကမည္ မဟုတ္ပါေလာ။ ‘‘ ဒိေ႒ဒိ႒မတၱံ ’‘ က်င့္စဥ္၏ တန္ဖိုးမွာ စိတ္ကူး ( အိပ္မက္ ) ေလာကသို ့မေရာက္ေစဘဲ လက္ေတြ ့ေလာကထဲ၌သာ စိတ္ကို ထားေစၿခင္းအားၿဖင့္ တစ္ခ်ိန္တြင္ အဟုတ္ရွိ အမွန္ရွိ ပရမတၱ သေဘာတရားကို ထိုးထြင္းသိၿမင္ႏိုင္ေစရန္ ၿဖစ္ေလသည္။
ဆက္လက္ေဖၚျပေပးပါမည္။
ေရႊလမ္းေငြလမ္း၀င္းၾကည္
၂၀၀၉ ခု၊စက္တင္ဘာလ(၂၄)ရက္၊နံနက္(၁၀)နာရီ၊ ကူးတင္ပါသည္။
0 comments:
Post a Comment